İnsan haqları müdafiəçisi Nərgiz Məhəmmədi deyir ki, İran həbsxana rəsmiləri həbs edilmiş qadınların iradəsini sındırmaq üçün sistematik olaraq cinsi təcavüz və cinsi təhqirə əl atırlar. O bunun özünün də başına gətirildiyini deyir. Qorxu, utanc və mədəniyyətin bəzi xüsusiyyətləri qurbanları susmağa məcbur edə bilər.
Ancaq Məhəmmədi və İranda məhbəs həyatı yaşamış digər qadınlar mayın 27-də "Clubhouse" sosial media platformasında müzakirədə öz təcrübələrini bölüşüblər. Müzakirəyə iranlı Nobel Sülh Mükafatı laureatı Şirin Ebadi də qoşulub.
İbrahim Rəisiyə sual
"Özümü maşına atılmış qoyun kimi hiss etdim", – Məhəmmədi Tehran həbsxanasından ölkənin şimal-qərbindəki Zəncan şəhərinə köçürülməsindən danışarkən deyib.
Həbsxana müdiri onu maşına itələyib, ayaqlarının üstündə oturub və onun üçün siqaret yandırmasını tələb edib.
"Mən bunu fiziki hücum adlandıra bilmərəm. Onlar məhbusları cinslərinə görə hədəfə alırlar", - Məhəmmədi deyir.
O, daha sonra həbs müddətində digər məhbus qadınların da cinsi təcavüzə məruz qaldıqlarını öyrənib. Bir qadın onu sorğu-sual edən müstəntiqin hücumundan sonra ciddi mental problemlər yaşamağa başlayıb.
"Mən məhkəmə sisteminin rəhbəri İbrahim Rəisidən soruşuram: mən həbsxana müdiri üçün siqaret yandırmalı idim? Mən sizin həbsxana müdiri ilə siqaret çəkməli idim?", – Məhəmmədi deyir.
Məhəmmədi İnsan Haqları Müdafiəçiləri Mərkəzinin sözçüsüdür. Şirin Ebadi tərəfindən yaradılan bu mərkəz hazırda İranda qadağan edilib.
Tanınmış şəxsin başına bunlar gətirilirsə...
2020-ci ilin oktyabrında Məhəmmədi cəzasının nəzərdə tutduğu vaxtdan (10 il) erkən azadlığa buraxılıb. Onun buraxılması səhhəti, eləcə də BMT və insan haqları qurumlarının çağırışları ilə bağlı olub.
Üstündən bir ildən az vaxt keçmiş yenidən 30 aylıq həbs və 80 şallaq cəzasına məhkum edilib. Onu İranın dini hakimiyyətinə qarşı təbliğat aparmaqda, böhtan və həbsxana rəhbərliyinə qarşı üsyanda suçlayırlar.
Məhəmmədi özü kimi tanınmış şəxsin başına gətirilənləri görəndən sonra ictimaiyyət arasında tanınmayan qadınların üzləşməli olduğu hallara görə nigarandır.
"Mən 48-yaşlı qadınam. İnsanlar məni tanıyır. Onların mənimlə necə davrandıqlarını görəndən sonra düşünürəm ki, tanınmayan daha gənc və təkadamlıq kameralarda saxlanan qadınların başına nə işlər gətirirlər", – o deyir.
Məhəmmədinin sözlərinə görə, gənc qadın məhbuslar çox vaxt həbsxana rəhbərliyi tərəfindən bakirəlik testindən keçməyə məcbur edilir.
Susqunluğun səbəbi
Həbsdəki ekoloq Nilufər Bəyani ölkə rəhbərliyinə məktub yazaraq 1200 saatlıq sorğu-sual zamanı məruz qaldığı işgəncələri detallı təsvir edib. Onun sözlərinə görə, müstəntiqlər onu zorlama və ölümlə hədələyib, onu vəhşi heyvan səsləri çıxarmağa, seks oyunlarında iştiraka məcbur ediblər.
"Clubhouse" İran qadınlarına real zamanda aparılan müzakirələrdə müxtəlif məsələləri qaldırmaq və ölkə rəsmilərini sorğulamaq üçün yeni platforma verib.
Nobel mükafatı laureatı, uzun illər İranda insan haqları vəkili kimi çalışmış, sonradan mühacirət etməyə məcbur olmuş Şirin Ebadi müzakirə zamanı deyib ki, qadınlar onları zorakılığa məruz qoyanların adlarını çəkib utandırmalıdırlar.
"Çoxları reputasiyalarına görə, yaxud ədalətə ümidləri qalmadığı üçün belə şeylərdən danışmaq istəmirlər", – Ebadi deyib.
Cinsi təcavüz
İnsan haqları fəalı Məryəm Şəfipuru sorğu-sual edən müstəntiq ona deyib ki, səni burada saxlayıb səninlə istədiyimi edə bilərəm. Bundan sonra o, davamlı olaraq cinsi təcavüzdən qorxub.
"O bədənini mənim stuluma yapışdırıb səslər çıxarırdı", – 2014-cü ildə insan haqları sahəsindəki fəallığına görə həbs olunan Şəfipur deyib.
Ancaq ən dəhşətli hekayələr 1979-cu il islam inqilabından sonrakı ilk illərdə həbs olunan qadınların dilindən səslənib. Banu Saberi 1982-ci ildə İranın mərkəzi hissəsində yerləşən İsfahan yaxınlığında səhrada üç kişi tərəfindən zorlanıb. Onun sözlərinə görə, həmin kişilərə islam qanunlarını icra etmək tapşırılıbmış. Saberi 1986-cı ildə yenidən həbs edilib. Bu dəfə də müstəntiqlər ona və ailəsinə, xüsusən də 1988-ci ildə edam edilmiş ərinə təzyiq vasitəsi kimi onu zorlamaqla hədələyiblər. Onun sözlərinə görə, hətta həbsdən azad buraxılandan sonra da rəsmilər ona qarşı cinsi zəmində verbal təhqiri davam etdiriblər.
